Zoals je misschien al wel hebt gemerkt kan jouw hooggevoelige of beelddenkende kind meestal lastig om gaan met veranderingen. De reden hiervan is eigenlijk vrij eenvoudig.
Jouw kind heeft tijd nodig om een beeld te vormen van hetgeen er gaat veranderen: of dit nu een nieuwe slaapkamer is, een ander huis of een spontaan bezoekje aan oma is. En niet alleen dit beeld is belangrijk, maar ook het gevoel hierbij. Vooral een hooggevoelig kind denkt vaak wat dieper na over wat de gevolgen zijn van de verandering. Een nieuwe slaapkamer kan vragen oproepen als: kan ik wel slapen als mijn bed op een ander plekje staat, passen al mijn spullen wel in de nieuwe kast, vind ik mijn kamer over een jaar ook nog leuk, welke kleur moet ik kiezen? Een spontaan bezoekje aan oma kan vragen oproepen als: hoe lang gaan we, moet ik iets meenemen, zijn er nog meer mensen bij oma? Een verhuizing brengt nog meer vragen met zich mee, helemaal als het gaat om bijvoorbeeld een scheiding of een verhuizing naar een ander dorp op stad.
Dit geldt voor kinderen van alle leeftijden. Afgelopen week zat ik al in de auto met mijn dochter Tess en zoon Jip (bijna 3). Zoals elke dinsdag zouden we Tess op school afzetten en vervolgens doorrijden naar de ‘praatmevrouw’ (logopediste). Mijn man zou de jongste alvast afzetten op het kinderdagverblijf met de huurauto die hij voor die dag had omdat hij voor zijn werk naar Duitsland moest. Kinderstoel over gezet, Puk in de stoel, Jip en Tess in onze auto, klaar voor vertrek! Helaas… De auto van Kalle startte niet, hij kreeg het zo gauw niet gevonden in de boekjes, dus moesten op het laatste moment de plannen gewijzigd worden. Ik belde de logopediste terwijl Kalle Puk over aan het zetten was in onze auto. Aangezien de logopedie maar een half uurtje is en ik dus ook Puk nog weg moest brengen, heb ik de logopedie een keertje afgezegd. Nou… dat was heel lastig te begrijpen voor Jip. Een plotselinge verandering bracht bijna paniek teweeg. Dus ik heb heel rustig (10 keer) uitgelegd dat we vandaag niet naar de ‘praatmevrouw’ konden omdat papa’s auto niet startte. Uiteindelijk maakte Jip ervan dat de deur niet open was en ben ik hierin mee gegaan. Jip kon het accepteren en is gelukkig lekker gaan spelen bij het kinderdagverblijf.
Dit is dan een relatief eenvoudige verandering die voor een klein hooggevoelig mannetje al veel teweeg brengt.
Van de andere kant, als er eenmaal een verandering geweest is, kan hij ook weer lastig terug naar het normale, het blijft in zijn ‘hoofd’. In december moesten we voor onderzoek (een echo) met Jip naar het ziekenhuis. Dit was op een maandag. We haalden Jip om 11u op bij oma en brachten hem daarna weer terug. Sindsdien heeft hij elke maandag de vraag of hij weer naar het ziekenhuis moet. En nee, het was geen vervelende gebeurtenis voor hem. We hadden hem goed voorbereid met een filmpje over een echo die we een aantal keer met hem bekeken hebben en hij heeft het heel goed gedaan! Stoere knul! Want hij wist wat er ging gebeuren. Maar blijkbaar hoort het er voor hem nu even bij, dat is zijn manier van verwerken van deze, voor hem waarschijnlijk toch wel spannende, gebeurtenis.
Zo zie je dat voor ons kleine plotselinge veranderingen voor een kind best wat teweeg kan brengen. En op sommige gebeurtenissen kun je je kind voorbereiden en op sommige gebeurtenissen kan dat niet.
Een goede voorbereiding is het halve werk, wordt gezegd. En zo is dat ook, zeker bij hooggevoelige kinderen. Jij kent je kind zelf het beste, vertel wat je kunt vertellen en wat nodig is om te vertellen. Vertel wat er gaat gebeuren of maak gebruik van een planbord of weekoverzicht, dan maak je het ook meteen visueel! Bespreek bijvoorbeeld 1 dag van te voren wat er van jouw kind verwacht wordt. Ga je ergens naar toe, vertel dan waar naar toe, wat voor bezoek het is en hoe lang je blijft. Betrek je kind bij een verbouwing of verhuizing, laat hem zoveel mogelijk zien en misschien kan hij ook wel helpen! Laat je kind alle vragen stellen die hij wil en heeft en probeer hier zo goed mogelijk antwoord op te geven. Probeer antwoord te geven op de daadwerkelijke vragen en niet op dat wat jij denkt dat je kind wil weten.
Bij plotselinge of niet geplande activiteiten probeer een soortgelijke situatie terug te halen: ‘weet je nog toen…, zoiets gaan we nu ook doen’. Dan heeft je kind hier meteen een beeld bij en ook wat houvast. En je kind heeft nog meer houvast als je zijn favoriete knuffel of speelgoed meeneemt! Wij gaan nooit de deur uit zonder Jip zijn knuf.
In alle situaties: ben eerlijk! Weet je niet (precies) wat er gaat gebeuren, zeg dat dan ook. Ga je als ouders uit elkaar en weet je nog niet hoe het gaat lopen, vertel dat dan ook. Ben ook eerlijk over waarom je uit elkaar gaat (op niveau van je kind) en dat je er bijvoorbeeld verdriet van hebt. Hou het in deze wel bij jezelf en verwijt de ander niets, daar kan een kind niets mee want hij wil loyaal zijn aan beide ouders!
Doet iets pijn, dan is dat zo (maar vertel dit dan niet te lang van te voren en bespreek bijvoorbeeld met een verpleegkundige hoe je dit het beste uit kunt leggen). Jip moest ook bloed laten prikken en ik vroeg me al af of ze een geluiddichte kamer hadden en extra verpleegkundigen om hem mee vast te houden, bij wijze van spreken. Maar er werd me gezegd de uitleg aan de verpleegkundigen over te laten. Dat deden ze echt heeeeeel goed!!! Hij heeft geen kik gegeven! Hij keek ernaar en liet alles gelaten over zich heen komen. En hij heeft het er naderhand ook niet meer over gehad, dus blijkbaar was het voor hem echt goed zo.
Natuurlijk zijn er nog veel meer tips te geven om je kind te helpen omgaan met veranderingen. En voor elk kind zijn er weer andere tips, het is maar net wat bij jouw kind past en elke situatie is anders, dus zal ik je ook andere tips geven.
De allerbelangrijkste tips voor elke ouder en elk kind in elke situatie: